Susunca tüm kelimeler aslına döner!

İnsan çoğu kez, kendini sesinde değil, sessizliğinde dinliyor. Düşünce veya tefekkür, dışımızdaki seslerin durduğu ve içimizdeki seslerin gün yüzüne çıktığında faaliyet göstermeye başlıyor. Susunca insan, içinin arzından semalarına yankılanan her türlü sesin kesif ve titrek halini duyabiliyor. Susunca insan, kainatta hiçbir kelime yokken yankılanan ilk sesi aramaya koyuluyor ve her kelime o andan itibaren kendi aslına, yani o ilk kelimeye rücu etmeye başlıyor. İlk sesin hakikatine erişen, daha sonra bu sessizliğini kelimelere de dökebiliyor. Bazı suskunlukların ise dilde bir izahı yoktur; onlar sadece haldir ve sadece susarak tecrübe edilir. O suskun hallerin izahtan nasibi, bir fincanın deryadan nasibi kadardır.

Susunca insan, aklına nokta geliyor. Varlığı ifade ederken en çok kullanılan ve mim harfine denk gelen o noktayı hatırlıyor. Tüm harflerin aslı noktadır derler. Diğer tüm harfler bu noktanın eğilip bükülmesinden oluşmuş. İlim bir noktaydı, cahiller onu çoğalttı sözünü de duyunca insan, şöyle bir daha düşünüyor. Tüm kelimeler noktanın kesreti ise ve kesreti ortadan kaldırınca her şey mime dönüyorsa; insan sustuğunda da kelimelerden noktaya doğru yeni bir yolculuğa başlıyor demektir. Zihnimizde her kelimeye karşılık gelen binlerce anlamı ve onların çağrıştırdığı her türlü kalabalığı bir kenara bırakınca düşüncelerimiz de aslına dönüyor. İçimizdeki her şey derin bir durgunluğa ve yeni bir kavrayış kademesine erişiyor. Susunca, kelimelerin dansı bitiyor ve sessizliğin armonisi başlıyor. Noktaya ulaşma çabamızdaki içsel engeller, bu armoninin uyumuyla yavaş yavaş belirginleşiyor ve ardından insan ne ile karşı karşıya kaldığını anlayabiliyor.

Birçok öğreti sisteminin temelinde de sessizlik veya susmak yatmıyor mu? Dini inançların, ritüellerinin neredeyse tamamında sessizlik vardır: Yogada, namazda, çilehanede ve tüm meditasyon tekniklerinde… Kişinin iç dünyasıyla olan irtibatının yolu sessizce odaklanmasından geçer. Kendi benliğimizin arka sokaklarına ulaşmanın yolu susmaktan geçiyor demek ki! Kulağın duyduğu seslerden ziyade iç kulağın duyduğu sessizlik, insanı daha çabuk ve tesirli dönüştürebiliyor.

İnsan susunca sol yanında atan kalbin ritmini daha iyi duyabiliyor. Belki de kendi içine ve kendi içindekine yönelmenin en güzel yoludur susmak. Örneğin: Orhan Veli susup gözlerini kapatarak İstanbul’u dinler. Oğuz Atay suskunluğundan doğan iç sesi Olric’le beraber konuşur ve her şeyi onunla anlamlandırma çabasına gider. Necip Fazıl Kaldırımlar şiirinde “Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi” diyerek tüm seslerin sustuğu bir zamanda, kaldırımların sessizliğinde kendi içindeki seslere kulak kabartır. Fuzuli Su Kasidesi’nin taç beytinde “Dest-bûsı ârzûsıyla ger ölsem dostlar/Kûze eylen toprağum sunun anunla yâra su” diyerek sevgilinin dudağına kavuşma arzusunu ölümün sessizliğine ulaşmakla mümkün olduğunu söyler. Belki sanatçıların içindeki ilhamın da en büyük destekçisi susmaktır.

İnsanlar arasındaki iletişim ve anlaşma meselesi de bir yönüyle susma eylemine dahil gibi. Birçok insanla konuşabilirsiniz; ama onunla beraber susabildiğiniz insan, aynı duyguları ve sessizliği de paylaşabileceğiniz insandır. Mevlana iletişimdeki anlam kavramını bir adım daha öteye taşıyarak şöyle der: Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguları paylaşanlar anlaşabilir. Çünkü birçok halin ve hissin ortak bir sessizliği vardır. İçine düşen insanı, kendi içinin dehlizlerine sürükleyen, kelimeden ziyade anlamla düşündürmeye başlayan bir hal… Kelimelerin ortaklığı kadar sessizlik halinin ortaklığı da insanları birbirine bağlayıp çok iyi anlaşmalarını sağlayabilir.

Susunca tüm kelimeler aslına döner! İnsan da…